Kazanılmış Başarısızlık

Sirkteki filler eğitilmek için bebekken kalın bir zincirle kazığa bağlanır ve kaçması engellenir. Bebek fil kaçmayı defalarca dener, fakat zinciri koparmaya ya da çiviyi sökmeye gücü yetmez. Yıllar geçer, bebek fil büyür ve hala zincire bağlı şekilde bekler. Artık fil güçlüdür, zinciri koparabilecek ve kazığı sökebilecek gücü vardır fakat fil kaçmayı denemez bile. Çünkü özgür olamayacağına inanmaktadır. Artık kırılamayan şey filin bağlı olduğu zincir değil, filin inancıdır.

Bizlerde tıpkı yukarıdaki örnekteki filler gibi çeşitli stres durumlarıyla karşı karşıya kaldığımız zamanlarda durumu kontrol edemeyeceğimizi ve değiştiremeyeceğimizi düşünerek   kontrol etme ve değiştirme fırsatımız olsa dahi bu fırsatı kullanmayabiliriz.

İşte bu düşünce değişimi psikoloji terminolojisinde Kazanılmış Başarısızlık ya da Öğrenilmiş Çaresizlik olarak adlandırılır

Peki Nedir Bu Öğrenilmiş Çaresizlik?

Kişinin göstermiş olduğu tepkilerin sonuca ulaşmaması durumunda, sonucu değiştiremeyeceğine karşı oluşan inanç ile gelen bir ruh hali durumudur.

İnsan hayatında çaresiz kalınan durumlar olması doğaldır. Belli konularda çözüm üretmek güçtür ya da kişi çaresiz kalabilir  Fakat öğrenilmiş çaresizlikte kişi  gerçekten   çaresiz  olmadığı   halde  kendini  çaresiz  hisseder ve başarısızlığı  baştan  kabul eder.

Öğrenilmiş çaresizliğin nedenleri nelerdir?

Sürekli aşağılanmaya maruz kalınması

İnsanlara olan güven kaybı

Olumsuz çevre koşulları

Travma , depresyon  gibi psikolojik problemler sonucunda oluşabilir 

Öğrenilmiş Çaresizlik Durumu Yaşadığımızda Neler Olur ?

Kişi yaşamaya karşı hevesini kaybetmeye başlar. Sadece mecburi olduğu işleri yapar.

Düşünme ve algısında zayıflama olur.

Kişide özgüven eksikliği vardır.

Fizyolojik veya psikolojik olarak acıyı kabullenmeye başlarlar.

Öğrenilmiş Çaresizlikle Baş Etmek İçin Neler Yapmalıyız

“Yine yapamadın” vb. suçlayıcı eleştiriler yapılmamalı.

Kişiye altından kalkamayacağı görevler verilmemeli

Motive olması ve kendini başarılı hissetmesi sağlanmalı

Kişinin başarısı takdir edilmelidir

Her  birimiz kendimizi stres karşısında  çaresiz  hissedebiliriz ancak unutmamalıyız ki  yaşadığımız   bütün durumları kontrol etmek bizim elimizdedir . 

Stres bizi  değil biz onu yönetmeliyiz .